یاسمن رضائیان | دو سال پیش بود که ادوارد اسنودان، پیمانکار سابق سازمان سیا در ژنو، افشاگری بزرگی در مورد اف‌بی‌آی و سازمان امنیت ملی آمریکا انجام داد. او گفت این سازمان از طریق گوگل، فیس‌بوک، مایکروسافت، یاهو، یوتیوب، اپل، اسکایپ و پالتاک وای او ال به تمام اطلاعات تصویری و نوشتاری و نیز مکالمات صوتی و تصویری مردم در تمام جهان دسترسی دارد و با این پرده‌برداری تحت تعقیب نیروهای امنیتی سازمان قرار گرفت.
بحث جاسوسی اطلاعات گوشی همراه همیشه داغ بوده‌است. کمتر از یک سال پیش خبری مبنی بر جاسوسی اطلاعات از طریق باتری‌های تلفن‌های سامسونگ پخش شد و ادعا می‌کرد قسمت ان‌اف‌سی گوشی‌های سامسونگ به جاسوسی می‌پردازد؛ البته این خبر شایعه‌ای بیش نبود که مرتفع شد.
اما هک شدن اطلاعات واقعیت دارد. این جاسوسی از طریق راه های متفاوت که شاید فکرش را هم نمی‌کنیم اتفاق می افتد. به طور مثال امکان هک شدن حساب بانکی از طریق موبایلی که با آن قبض پرداخت می‌شود و به حساب متصل است وجود دارد.
راه رفتن روی لبۀ تیغ
قابلیت جی‌پی‌اس در گوشی‌ها به منظور موقعیت‌یابی و کمک به دسترسی راحت‌تر به مکان‌های متفاوت صورت می‌گیرد اما همین قابلیت می‌تواند به راحتی مکان دقیق شما را تعیین و به مراکز جاسوسی ارسال کند.
همچنین با استفاده از دیگر قابلیت‌های گوشی مانند بلوتوث، پورت یو اس بی، مادون قرمز، اینترنت، جی‌پی‌آر‌اس که ما از آن برای سهولت جا به جایی اطلاعاتمان استفاده می کنیم، اطلاعات موبایل هک و به مراکز جاسوسی ارائه داده می‌شود.
موبایل خاموش هم جاسوسی می‌کند
اگر گوشی‌تان هک شده باشد هنگامی که زنگ می‌خورد اسپیکر بعد از به حداقل رسیدن کلمه هایی که برای آن تعریف شده است اقدام به هدایت مکالمه به شنود می‌کند. نکتۀ قابل تامل این است گاهی تلفن ما شروع به ارسال اطلاعات به شنود می کند، بدون اینکه گوشی زنگ بخورد و صفحۀ نمایش روشن شود؛ یعنی به صورت کاملا پنهان اطلاعات به مراکز جاسوسی فرستاده می‌شود.
موضوعی که شاید باعث تعجب شود این است که وقتی گوشی خاموش است باز هم امکان ارسال اطلاعات هک شده وجود دارد. به این ترتیب که صفحۀ نمایش بدون اینکه روشن شود به صورت خودکار شماره شنود را می گیرد. جالب است بدانید این کار از طریق سیم کارت شما و یا سیم کارت دومی که قبلا در گوشی جاسازی شده است انجام می‌شود.
چطور تلفن معمولی به تلفن جاسوسی تبدیل می‌شود؟
این اتفاق از دو راه سخت‌افزاری و نرم‌افزاری صورت می‌گیرد. در هک به شیوۀ نرم‌افزاری در زمان تولید، نرم‌افزار در حافظه قرار می‌گیرد که با فرمت کردن حافظه باز هم پاک نمی‌شود. اما در روش سخت افزاری قطعۀ جاسوسی با قطعه‌ای دیگر جا به جا می‌شود. این قطعه علاوه بر قابلیت جاسوسی اطلاعات، کارکرد قطعۀ جایگزین را هم دارد.
پرندگان جاسوس
سازمان‌های جاسوسی از نرم‌افزارها و بازی‌های محبوب و پر کاربرد برای هک اطلاعات استفاده م کنند. به طور مثال سازمان جاسوسی آمریکا با استفاده کاربران از بازی پرندگان خشمگین اقدام به جمع‌آوری اطلاعات گوشی افراد در سراسر دنیا کرد.
چراغ قوه هایی که راه دسترسی به اطلاعات شما را روشن می‌کنند
جالب است بدانید برخی نرم‌افزارهای چراغ قوه که به صورت رایگان برای دانلود در سایت‌ها قرار می‌گیرند جزو نرم‌افزارهای جاسوسی هستند که حوزۀ امنیت اطلاعات در مورد استفاده از آن‌ها هشدار داده است.
شرکت امنیتی پاندا در گزارشی که در مورد امنیت تلفن‌های همراه منتشر کرده‌است می‌گوید: در حال حاضر 600 برنامۀ مخرب برای گوشی‌ها وجود دارد که تعداد آن‌ها رو به رشد است. پاندا به تمام کاربران گوشی‌های همراه توصیه کرده‌است که بدانیم گوشی همراه هوشمند فقط یک گوشی نیست و نباید مانند یک تلفن ساده با آن برخورد کنیم.
ترفندی روانشناسانه؟
در دنیایی که هر روز تعداد قابل توجهی بازی برای تلفن‌های همراه وارد بازار می‌شوند ارائۀ بازی‌های جاسوسی قابل توجه است. شاید ارائۀ این بازی‌ها برای سیستم عامل‌هایی که بیشترین کاربرد را دارند در جهت عادی کردن این موضوع برای مردم است. به طوری که این واژه در ناخودآگاهمان بنشیند تا در مقابل آن واکنش کوبنده‌ای نشان ندهیم.
اما … نکته‌ای که باید زمان خرید گوشی به آن دقت کنید
فروشندگان گوشی نیز می‌توانند با استفاده از میکروفون‌هایی که روی گوشی‌ها نصب می‌کنند به راحتی تلفن شما را به میکروفون مخفی خود تبدیل کنند و تمام مکالمات شما را بشنوند. البته لازم نیست نگران باشید؛ فعال کردن این میکروفون نیاز به نصب نرم‌افزاری خاص روی گوشی شما دارد که هنگام خرید باید به این موضوع دقت کنید. همچنین از طریق بلوتوث، پیامک و یا قابلیت‌های جابه‌جایی اطلاعات دیگر، می‌شود این نرم‌افزار را نصب کرد.
برای جلوگیری از هک شدن موبایلتان چه کارهایی باید انجام دهید؟
سایت‌های گوناگون امکان دریافت رایگان بازی‌ها و نرم‌افزارها را به شما ارائه می‌دهند. این فایل‌ها می‌توانند کدهایی داشته باشند که با نصب برنامه، اطلاعات گوشی شما هک شود. بنابراین از هر سایت نامعتبری نرم‌افزار دریافت نکنید. هر چند وقت یک بار گوشی خود را فرمت کنید و سیستم عامل و برنامه‌های پر کاربردتان را به روز کنید. هنگام ورود به فضای مجازی و بهره‌گیری از موتورهای جستجوگر از آنتی ویروس‌ها و نرم‌افزارهای امنیتی استفاده کنید. تعیین کد برای پین و صفحه نمایش را فراموش نکنید. تا جایی که می‌توانید از هندزفری‌های بلوتوث دار استفاده نکنید. همانطور که اشاره شد بلوتوث از جمله راه‌های جابه‌جایی اطلاعات است که جاسوسی از طریق آن ها صورت می‌گیرد.
گوشی را از نمایندگی های معتبر تهیه کنید و از خرید گوشی دست دوم اجتناب کنید. اطلاعات مهم مانند رمز کارت بانکی، شماره حساب و رمز ایمیل و نیز اطلاعات و تصاویر شخصی را از موبایل خارج و به صورت دست‌نویس و در غیر این صورت روی لوح فشرده نگهداری کنید. از فایل‌های مهم که ناچارید در گوشی نگهداری کنید نسخۀ پشتیبان تهیه کنید و روی این فایل‌ها رمز بگذارید.
هنگامی که موبایلتان گم و یا سرقت شد به دفاتر اپراتور مراجعه و با دادن شماره آی‌ام‌ای‌آی گوشی را بلوکه کنید.
به حریم خصوصی هم احترام بگذاریم
کافی ست در گوگل کلید واژه‌های نرم افزارهای جاسوسی را سرچ کنید. این جستجو شما را به نرم‌افزاری می‌رساند که برای سیستم عامل اندروید طراحی شده‌است و با پرداخت 10 هزار تومان می‌توانید آن را دریافت کنید. این نرم‌افزار با نصب روی گوشی شما و گوشی طرف مقابلتان به شما این امکان را می‌دهد تا پیام‌ها، تماس‌ها و اطلاعات مکان طرف مقابل را در موبایلتان دریافت کنید.
البته نرم‌افزارهای دیگری نیز در این میان خودنمایی می‌کنند که فروشندگان آن‌ها ادعا می‌کنند با شکستن قفل یک نرم‌افزار جاسوسی خارجی آن را با قیمتی بسیار پایین‌تر از قیمت اصلی آن ارائه کرده‌اند. این نرم‌افزارها علاوه بر امکان آلوده بودن به کدهای مخرب، حریم خصوصی افراد را نقض می‌کند.
خوب است به جای تمرکز بر پیدا کردن راه به جهت وارد شدن به حریم دیگران، نکات ایمنی و امنیتی مربوط به گوشی و اطاعات خود را رعایت کنیم.
این مطلب در زمستان ۱۳۹۶ به سفارش موسسۀ مطبوعه تهیه و منتشر شد.
