فعالیت شرکت طراحی و مهندسی «شیمی پژوهش صنعت» از حدود سال 1370 در قالب مشاور و مجری طرح‌ها و پروژه‌های گوناگون صنعتی آغاز شد و پس از گذشت چند سال، در بهار 1377 با همین نام و با اخذ دو مجوز خدمات مهندسی و طراحی و مونتاژ به ثبت رسید. عمدۀ فعالیت و خدمات این شرکت، طراحی و ساخت تجهیزات براساس سفارش و خواستۀ مشتری است. این خدمات به‌صورت طراحی و مهندسی پایه و اصولی، مهندسی تفضیلی، مطالعات اولیه، توجیه‌پذیری و مشاوره و مهندسی مشاور در انتخاب و اجرای طرح‌ها و پروژه‌ها، طراحی و ساخت ماشین‌آلات و تجهیزات و نصب یا پیش راه‌اندازی و راه‌اندازی آن‌ها در کارخانجات و خطوط تولید، تعمیرات و نگهداری پروژه‌ها و مجتمع‌های صنعتی، مهندسی خرید و تامین اقلام صنعتی و مدیریت پروژه‌ها ارائه می‌شوند. در سال 1394، پس از بازدید معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، دکتر ستاری، این شرکت به‌عنوان یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان بزرگ تولیدی در شمال غرب ایران شناخته شد.
70 درصد از سهم بازار صنایع کاغذسازی در اختیار مجموعۀ شیمی پژوهش صنعت است
عبدالتوحید حبیب‌زاده، مدیرعامل شرکت شیمی پژوهش صنعت، با بیان اینکه محصولات این شرکت در صنایع معادن و فلزات، نفت و پتروشیمی، تصفیۀ فاضلاب و کاغذسازی کاربرد دارد، گفت: «تمام تجهیزاتی که برای این نوع خطوط تولید مورد نیاز است توسط شرکت ما تولید می‌شود و در حوزۀ کاغذسازی، ما تنها شرکت دانش‌بنیانی هستیم که 70 درصد سهم بازار برای تولید تجهیزات مورد نیاز را طراحی می‌کنیم و می‌سازیم؛ مثل پالپرها، انواع سرندهای فشاری، سیستم‌های فاین اسکرین، کانوایرها و … . در حوزۀ معدن و فلزات هم بخش عمدۀ دستگاه‌هایی که پیش از این از طریق واردات در اختیار کارخانه‌ها قرار می‌گرفت، داخلی‌سازی و بومی‌سازی کرده‌ایم و واردات آن‌ها حذف شده است.» او ادامه داد: «در حوزۀ نفت و گاز، دستگاه‌های ما براساس سفارش مشتریان تولید می‌شود. این حوزه بسیار وسیع است و ما برخی از تجهیزاتی که در این زمینه استفاده می‌شود مثل پکیج‌های شیمیایی، پکیج‌های نمک‌زدایی، پکیج‌های وکیوم، اویدنس کیمرها و تجهیزات فلرینگ را در اختیار مشتریان قرار می‌دهیم. تا امروز بیش از 600 نوع ماشین در این بخش طراحی و تولید شده است و بیش از پانصد هزار قطعه تهیه کرده‌ایم.»
حبیب‌زاده دربارۀ ماشین‌آلات و تجهیزات مربوط به تصفیۀ فاضلاب بیان کرد: «مجموعۀ ما در حوزۀ تصفیۀ فاضلاب به صورت EPC کار می‌کند؛ از مراحل بررسی‌های آزمایشگاهی فاضلاب و به‌دنبال آن طراحی فرایند تصفیه و ساخت تجهیزات مورد نیاز. ما تنها سازندۀ ایرانی در حوزۀ تصفیۀ فاضلاب هستیم که می‌توانیم سیستم دف (Diesel Air Flotation system) را تولید کرده و تحویل مشتریان بدهیم. این یک تکنولوژی جهانی است که عمدتاً در دست شرکت‌های آمریکایی قرار دارد. تا امروز ما توانسته‌ایم 81 پکیج از آن را طراحی کنیم و بسازیم و در کارخانه‌های داخلی نصب کنیم. 5 پکیج نیز به خارج از کشور صادر شده است.»
پروژه‌ای سه میلیون دلاری از سوی کشور افغانستان
مدیرعامل شیمی پژوهش صنعت کشورهای افغانستان، ترکیه، آذربایجان، جمهوری نخجوان، سوریه و عراق را مشتریان خارجی این شرکت معرفی کرد و افزود: «بزرگ‌ترین پروژه‌ای که مجموعۀ ما در این 20 سال انجام داده، پروژۀ صادراتی به کشور افغانستان بوده که این صادرات ارزشی بالغ بر سه میلیون دلار داشته است.»
او برخی شرکت‌های مادرتخصصی مثل شرکت ملی مس، شرکت ملی پتروشیمی، شرکت ملی نفت و قرارگاه خاتم را از مشتریان عمده، و شرکت‌های مس سنگان، مس سرچشمه، مس میدوک، آریا فاتح، فولاد احیای سپاهان، کارخانۀ کاغذ چوکا و کارخانۀ کاغذ کاوه را از شرکت‌های بزرگی نام برد که از خریداران و مشتریان اصلی شیمی پژوهش صنعت محسوب می‌شوند.
عبدالتوحید حبیب‌زاده، شرکت‌های رقیب در حوزۀ کاغذ را متعلق به چین و تا حدودی هند معرفی کرد و گفت: «خوشبختانه تمامی تجهیزاتی که آن‌ها، مخصوصاً شرکت‌های چینی که اخیرا خوب رشد کردند و در حال تولید هستند، ارائه می‌کنند، در داخل کشور و در مجموعۀ ما تا ظرفیت‌های 450 تن قابل ساخت است و ما رکورد تولید و ساخت آن‌ها را در دست داریم.» وی دربارۀ رقبای این شرکت در محصولات مربوط به صنایع معدن اضافه کرد: «ترکیه و چین از رقیبان ما در این حوزه هستند که خوشبختانه جلوی بخش عمده‌ای از واردات این کشورها به ایران گرفته شد و محصولات داخلی‌سازی شدند.»
کسب عنوان طراح برتر از سوی وزارت صمت و امضای قرارداد پروژۀ بزرگ کاغذسازی در کشور
این مدیرعامل، طراحی و ساخت تجهیزات براساس نیاز مشتری و برخورداری از واحد R&D بسیار قوی و تحصیل‌کرده و مجرب در زمینه‌های علمی و صنعتی را، از مزایای اصلی این شرکت نسبت به رقیبان دانست و اظهار داشت: «وجود واحد R&D که به صورت ثابت و با حضور 26 نفر فعال است، موجب شده که تجهیزات ما طبق نیاز مشتری و گاهی برای کاربردی خاص تهیه شوند. ضمن اینکه ما تجهیزاتمان را براساس امکانات و مواد اولیه‌ای که در کشور وجود دارد فراهم می‌کنیم و خدمات پس از فروش نیز داریم.» حبیب‌زاده ادامه داد: «خدمات پس از فروش آنلاین یعنی با کوتاه‌ترین مسافت فیزیکی و فاصلۀ زمانی می‌توانیم به مشتریان خود خدمات ارائه دهیم. اگر کارخانه‌ای نیاز به آپگریدینگ تجهیزات و رفع گلوگاه‌ها داشته باشد، همکاران بخش R&D در کارخانه‌ها مستقر می‌شوند و بررسی‌های لازم را انجام می‌دهند. مزیت دیگر ما، قیمت است. قیمت تمام‌شدۀ ما در مقایسه با رقیب داخلی و خارجی به مراتب پایین‌تر است.»
مدیرعامل شیمی پژوهش صنعت، از تازه‌ترین محصول این شرکت نیز خبر داد: «در حوزۀ صنایع کاغذسازی، جدیدترین محصول ما خط تولید کاغذ وایت‌تاپ با عرض 4 و 60 و ظرفیت تولید روزانۀ 350 تا 400 تن است. می‌توان گفت این پروژه جزو سه پروژۀ بزرگ کاغذسازی در کشور است. پیش از این معمولا شرکت‌های چینی و اروپایی این پروژه‌ها را انجام می‌دادند. این افتخار برای اولین‌بار نصیب مجموعۀ ما شده تا چنین قراردادی امضا کند و نزدیک به 40 درصد پیشرفت فیزیکی داشته باشد.» او دربارۀ محصول جدید این مجموعه در حوزۀ معدن نیز افزود: «سال گذشته مجموعۀ ما به انتخاب وزارت صمت به‌عنوان برترین طراح و سازندۀ سرندهای لرزشی معرفی شد. این اتفاق به طراحی 11 نوع دستگاه سرند برای صنایع فلزات و مس انجامید که در حال حاضر براساس خواستۀ مشتری تهیه می‌شوند.»
بی‌وفاییِ برخی از نیروهای متخصص صنعت‌دیده
عبدالتوحید حبیب‌زاده، در پایان، با بیان اینکه این شرکت هم‌اکنون در حال راه‌اندازی اولین خط تولید کاغذهای 40 تا 70 گرم در خاورمیانه است، معافیت گمرکی را از مشکلات و آسیب‌های تولیدکنندۀ داخلی عنوان کرد و گفت: «برخی با نفوذی که دارند از این معافیت سوءاستفاده و تجهیزاتی که در داخل کشور قابل ساخت و تولید است را وارد می‌کنند و حتی بعضی از آن‌ها برای این واردات ارز دولتی می‌گیرند. این باعث می‌شود محصولات مشابه با کیفیت پایین‌تر و قیمتی بسیار پایین وارد شود که تولید ما را تهدید می‌کند.» وی ادامه داد: «تهدید دوم ما، نیروی متخصص صنعت‌دیده است؛ کسی که دانشگاه را گذرانده و صنعت را هم بلد است. ما هزینه می‌کنیم و فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها را آموزش می‌دهیم. اگر خطا کند سالیان سال هزینۀ خطای او را می‌دهیم؛ اما چون امنیت کار نیست و نمی‌توانیم به خاطر وضعیت قانون کار او را مجاب کنیم که هزینه‌ای که برایش کرده‌ایم در همین مجموعه صرف کند، عملاً تبدیل به دانشگاهی می‌شویم که از نفرات آموزش‌دیده و توانمند خود نمی‌تواند استفاده کند.» او افزود: «این مشکلی است که شرکت‌های مشابه با ما نیز با آن درگیر هستند و در اختیار معاونت علمی نیست. موضوعی فرداستی است. قانون کار به او اجازه می‌دهد که استعفایش را بگذارد روی میز و برود و یا مستقل کار کند یا استخدام شرکتی دولتی شود که حقوق بالاتری به او پیشنهاد می‌کند.»
این گزارش در زمستان ۱۳۹۹ به سفارش معاونت علم و فناوری ریاست جمهوری (برنامۀ توسعۀ صنعت ماشین‌سازی) تهیه شده است.
