الهه ملاحسینی: اینترنت با فراز و نشیب بسیار همیشه در ایران با مشکلاتی توام بود و همیشه عده ای از بی کیفیتی این خدمت در جامعه اعلام نارضایتی می کردند. این نارضایتی ها ادامه داشت تا به امروز که با راه اندازی نسل سوم اینترنت 3G مواجه شدیم. این خدمت که به تازگی توسط اپراتور تلفن همراه ایرانسل طی اقدامی توسط وزیر ارتباطات راه اندازی شد و در پی راه اندازی آن با مخالفت جمعی از علمای روحانیت مواجه شده است.
هر فناوری ای که در کشور راه اندازی می شود، اگر به نحو احسن و به درستی استفاده شود خطری برای جامعه ایجاد نمی کند اما با توجه به نفس اماره انسان، علمای روحانیت برای راه اندازی این تکنولوژی در جامعه احساس خطر کردند. آیت الله مکارم شیرازی یکی از مراجع تقلید اعلام کردند: “با توجه به مفاسد متعددی که برای گسترش دادن خدمات اینترنت پر سرعت همراه ذکر کرده‌اید، از جمله دسترسی جوانان و حتی نوجوانان به مطالب و فیلم‌ها و عکس‌های آلوده و فیلم‌هایی که ضدیت با اخلاق و عقاید اسلامی دارد و با عنایت به اینکه مجوز‌های قانونی برای این کار گرفته نشده و مخالفت با قوانین جمهوری اسلامی جایز نیست و با توجه به اینکه شبکه ملی اطلاعات که می‌تواند بسیاری از مشکلات را حل کند فراهم نشده، به یقین اقدام بر این کار عجولانه یعنی خدمات اینترنت پر‌سرعت همراه و تمام خدمات نسل سوم و بالاتر کاری بر‌خلاف شرع و بر‌خلاف موازین اخلاقی و انسانی است و مسئولان نباید تنها به درآمد‌های مادی این برنامه بیندیشند و نباید آن را نوعی روشن فکری دینی و آزادی علمی تصور کنند بلکه لازم است با شورای عالی فضای مجازی که مرجع قانونی اینگونه امور است مطلب را در میان بگذارند و پس از رعایت اموری که جلوی جنبه‌های منفی این کار را می‌گیرد اقدام کنند، مسئولان قضایی نیز نباید در این امر حیاتی بی‌تفاوت باشند”.
لذا باید برای استفاده از نسل سوم اینترنت در وهله ای اول مقدمات کار ریخته شود و افراد جامعه برای استفاده مفید از آن توجیه شوند. برای مثال در ابتدای ورود ماهواره به کشور با مخالفت های فراوانی مواجه شد و در ابتدا هرکس که در خانه ماهواره داشت یک مجرم محسوب می شد. هرچه جلوتر رفتیم کمتر که نشد استفاده از آن عادی و همگانی شد اما امروز شاهد اثرات مخرب استفاده از ماهواره در جامعه هستیم. بطوری که این وسیله ارتباط جمعی باعث سست شدن ایمان افراد جامعه، ریختن قبح گناه، سست شدن بنیان خانواده و … شده است.
چه کرده ایم که امروز رسانه های بیگانه با رسوخ در افکار جوانان و خانواده های ما در راه رسیدن به هدف خود هستند و در این زمینه تا حدودی موفق بوده اند؟ بنابراین استفاده از اینترنت 3G در کنار مزایایی که دارد اثرات مخربی نیز دارد. برای مثال استفاده از شبکه های اجتماعی خارجی با وجود راه اندازی دو شبکه اجتماعی ایرانی توسط دو اپراتور ایرانسل و همراه اول، همچنان شاهد آن هستیم که افراد جامعه تمایل بیشتری به استفاده از شبکه های اجتماعی خارجی دارند با توجه به این که اصحاب رسانه از ناامن بودن این شبکه ها بارها و بارها تذکر داده اند اما بی نتیجه بوده است.
پیشگیری از توسعه به ضرر جامعه است، خوب است به جای حذف اینترنت 3G نظارت بر آن را افزایش دهیم. خدمتی که اکثر کشورها بیش از ده سال است که از آن استفاده می کنند و کشور ایران حال که به این مهم رسیده است به جای حذف آن به دلیل استفاده نادرست افراد جامعه، باید مسئولین امر با نظارت بیشتر جامعه را به سمتی سوق دهند که فرهنگ استفاده صحیح از آن را به فرهنگ عادی کشورمان تبدیل کنند. از طرف دیگر محدودیت مخرب است: اگر مسئولین کشور به جای کنترل براستفاده از این فناوری استفاده از آن را محدود کنند مثل آن است که به جای حل مساله صورت مساله را پاک کنیم. اکثر کشورهای دنیا با افزایش پهنای باند کشورشان را به سمت رشد اقتصادی سوق می دهند اما کشور ما ایران امروز با دستیابی به این فناوری مهم در پی محدودیت استفاده از آن هستند موافقان اینترنت 3G اصرار بر نبود نظارت ندارند برای مثال امروز اکثر سیستم های بانکی کشورمان به دلیل نبود پهنای باند مناسب با مشکل مواجه است. لذا با ایجاد محدودیت مشکل حل نخواهد شد.
مسئولان امر آگاه باشند نظارت درست بر این فناوری جدید با آزادسازی فراهم می شود نه با محدودیت، فراموش نکنیم که برای پیشرفت اقتصادی و ملی کشور نیازمند راه اندازی این فناوری جدید هستیم.
از سوی دیگر نگرانی جامعه روحانیت به موقع و به جا است؛ زیرا با همگانی شدن این فناوری جدید هر کاربری با داشتن یک سیم کارت به راحتی وارد فضای مجازی می شود و با حجم عظیمی از اطلاعات اعم از فیلم، عکس و … روبرو می شود و پس از مدتی به این فضا علاقه مند و وابسته می شود و زمانی را که خانواده ها باید در کنار هم بگذرانند و به صحبت و گفت و گو و شنیدن درد و مشکل هم بگذرانند وارد فضایی می شوند و نیازشان در خلوت برآورده می شود و اثرات مخربی بر بنیان با ارزش و مهم خانواده می گذارند. این مهم ترین خطری است که علما به آن آگاه و احساس خطر می کنند. لذا نگرانی آن ها بی دلیل نیست زیرا فناوری جدید نباید بنیان خانواده را سست کند.
در نتیجه جامعه روحانیت با اصل موضوع مشکل ندارند و مشکل را استفاده درست و جا افتادن فرهنگ استفاده صحیح از فناوری جدید و … می دانند.
اینترنت پر سرعت حق طبیعی هر شهروند ایرانی است مشروط به اینکه برای تبعات منفی احتمالی تدابیری اندیشیده شود. لذا پیوست فرهنگی می‌تواند در این زمینه کارساز باشد.
این مطلب، در پاییز ۱۳۹۳، به سفارش موسسۀ مطبوعه به رشتۀ تحریر درآمده است.
