پرویز حسامی: در پی گسترش قیام مردم، امام بازگشت خود را به ایران اعلام کرد. بختیار می کوشد با قانونی جلوه دادن دولت خود جلوی قیام مردم را بگیرد. او دستور بسته شدن فرودگاه های کشور را صادر می کند و مخالفت خود را با بازگشت امام این گونه اعلام می کند. مردم نیز از این دستور خشمگین می شوند و به خیابان ها می ریزند و شعارهایی علیه دولت بختیار می دهند و سرانجام امام بعد از پانزده سال دوری از وطن به میان مردم پرشور و انقلابی باز می گردند و ما هر ساله از سالروز ورود امام به خاک ایران یعنی 12 بهمن تا 22 بهمن، پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی را جشن می گیریم. این شور و نشاط تا امروز و با گذشت سال ها با برگزاری جشنواره هایی به نام فجر پابرجاست. این جشنواره ها که هر ساله در سطح گسترده ای سعی در شناساندن چهره و هویت اصیل ایران و ایرانی دارد، در قالب فیلم، تئاتر، موسیقی و … به صورت ملی و بین المللی برگزار می شود.
در این میان اما، جشنواره فیلم از مهمترین جشنواره های سالانه است که سینماهای ایران فیلم هایی را در آن اکران می کنند و متاسفانه بجای اینکه به معرفی و شناخت کلی از ماهیت دهه ی فجر بپردازند در واقع به توانایی خود در ساختن فیلم های اکشن و مطابق روزگار امروز می پردازند که این نه تنها کمکی به شناساندن بخش عظیمی از ماهیت تاریخ یک سرزمین نخواهد کرد بلکه باعث دوری و پنهان کردن عظمت و یکپارچگی جامعه ایرانی خواهد شد. آنها بجای اینکه در زمینه ی دهه ی فجر دست به کار شوند و فیلم هایی را اکران کنند که مرتبط با این رخداد باشد به نبوغ خود در دستیابی به فناوری مدرن تکیه کرده اند و آن را به نمایش کشانده اند. از آنجا که ما گواهیم تاریخ یک ملت به رخدادهای بزرگ انسانی آن وابسته است و دوری یا تحریف این رخدادها نه تنها باعث فراموش شدن آن رخداد خواهد شد بلکه باعث تحریف و به چالش کشاندن تاریخ یک ملت نیز می شود و آن را از هویت و ماهیت ملتی که تاریخ ساز بوده اند دور می کند.
اما نکته قابل توجه در این عرصه نگاه اقتصادی به برگزاری این جشنواره هاست. این نگاه در جشنواره های دهه فجر عاملی است که اکنون نقش پررنگی را در اجرای این برنامه ها ایفا می کند. بدون تردید این نگاه اقتصادی، بخاطر وضعیت اقتصادی کنونی ایران هم هست که در تمام وجوه زندگی ما تاثیر گذاشته است و حتی در مراسم های بزرگ و رخدادهای تاریخی ایران نیز به خوبی محسوس است. با توجه به مدت زمانی که این جشنواره ها به خود اختصاص می دهند، مسئولان برگزار کننده ی آن ها نیم نگاهی هم به جیب هایشان دارند که در کنار پاسداری از ارزش های این مرز و بوم، به نوعی خودشان نیز کسب در آمدی کرده باشند و به اصطلاح با یک تیر دو نشانه بزنند.
در رونمایی از آثاری که در جشنواره های امروزی دهه ی فجر ورود پیدا می کنند، تغییراتی دیده می شوند که می توان آن ها را به جنبه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جامعه نسبت داد. اکنون که اقتصاد در همه ی عرصه ها پیشتاز شده است و تقریبا مکمل هر طرح و نقشه ای ست، این سال ها نیز در یکی از بزرگترین رویداد های تاریخی ما نفوذ پیدا کرده و آن را دستخوش تغییراتی خاص نموده است. در واقع رونمایی از آثار، تنها به نام دهه ی فجر مطرح می شوند و خیلی کم به ماهیت دهه فجر در آن ها پرداخته شده است. طوری که لوازمات و نیازمندی های فرد بر خواسته های جامعه پیشی گرفته و هر کس به دنبال نفع و سود خویش است در پشت پرده ی این رخداد تاریخی!
جشنواره هایی که به مناسبت دهه ی فجر برگزار می شوند باید چند مورد زیر را در آثار خود به وضوح نشان دهند تا ماهیت اصلی این واقعه به تصویر کشیده شود و بتواند تصویر درستی از این جشنواره در سطح جهانی ارائه کند:
1. به تصویر کشیدن چهره های مهم انقلابی و اندیشه هایشان تا راه آنها و سخن و اندیشه ی آنها همواره محفوظ و زنده بماند.
2. از بین بردن موانع و عواملی که باعث انحراف در این اندیشه ها و افکار می شود.
3. تثبیت و آزاد گذاشتن مردم برای فعالیت در این حوزه ی مقدس.
4. و در نهایت اینکه باید از ارزش ها و هنجارهایی که باعث تداوم این نهضت انقلابی و ادامه ی راه آن می شود سخن گفته شود تا در جامعه نمود پیدا کند.
بنابراین باید هر کدام از آثاری که در جشنواره ها از آنها رونمایی می شود دست کم سه ویژگی از ویژگی های فوق الذکر را داشته باشد که حقیقت دهه ی فجر را آنگونه که بوده به تصویر بکشد و مانع از دوری از مفهوم اصلی آن شود. ما و انقلابی که این روزها دنباله رو آن هستیم در دوره ای بلند مدت دستخوش تغییرات خوب و بدی شده است؛ در درجه اول باید هدف ما از برپایی جشنواره ها مشخص شود. به علاوه برطرف ساختن نقاط ضعف و توجه بیشتر به نقاط قوت و وقایعی که مردم در دهه ی فجر با رشادت و روحیه ی انقلابی جلوی سرکوب آن ها ایستاده اند باید مورد توجه بیشتری واقع شود، نه اینکه مسئولان و فیلمسازان و … به دنبال نفع شخصی یا کسب در آمد و مال اندوزی بیشتر باشند و از ارزش های واقعی این جشنواره در جهت سوء، استفاده کنند.
امید است که ما در جشنواره ها به آنچه اتفاق افتاد اشاره کنیم و آن را به طور ساده و در عین حال گویا به تصویر بکشیم و سلایق و نیازمندی هایمان را در اولویت قرار ندهیم.
این مطلب، در زمستان ۱۳۹۳، به سفارش موسسۀ مطبوعه به رشتۀ تحریر درآمده است.
